Gümrük Vergileri

Sırbistan’a ithal edilen mallar gümrük vergisine tabi olup gümrük vergileri “Gümrük Kanunu” ve “Gümrük Tarife Kanunu” çerçevesinde düzenlenmektedir.

Sırbistan’ın; Türkiye, CEFTA, EFTA, Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU; Rusya, Kazakistan, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Ermenistan) ve AB (İstikrar ve Ortaklık Anlaşması) ülkeleri ile imzaladığı Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA); ABD, Japonya ve Avustralya ile imzaladığı Tercihli Ticaret Anlaşmaları (Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi) bulunmaktadır. Böylelikle, Sırbistan’ın yaklaşık 1,3 milyar tüketiciye gümrüksüz erişimi vardır.

Türkiye, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği’nin işleyişine ilişkin kuralları belirleyen 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın bir gereği olarak, dış ticaret politikasını AB’nin Ortak Ticaret Politikası ile uyumlaştırmaktadır. Bu kapsamda ülkemiz, AB’nin STA imzaladığı üçüncü ülkelerle münferit olarak STA’lar imzalamaktadır. Bu çerçevede, ülkemiz ile Sırbistan arasında imzalanan STA 1 Eylül 2010 itibarıyla yürürlüğe girmiş, ayrıca STA’nın kapsamına hizmet ticaretinin dahil edilmesi ve tarım tavizlerinin geliştirilmesine yönelik olarak başlatılan müzakereler neticesinde STA’nın kapsamını genişleten Protokoller ise 1 Haziran 2019 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Söz konusu anlaşmalar kapsamında, sanayi ürünlerinde gümrük vergileri karşılıklı olarak kaldırılmış ve tarım ürünlerinde ise karşılıklı olarak belirli ürünlerde tarife kontenjanları kapsamında vergi muafiyeti veya gümrük vergisi indirimi sunulmuştur. Ayrıca, hizmet ticareti de revize anlaşma çerçevesinde düzenlenmiştir.

Diğer taraftan, Sırbistan menşeli ve AB gümrük bölgesine ihraç edilen mallar, tercihli gümrük rejimine tabidir. 2000 yılında Avrupa Komisyonu, Sırbistan için özerk ticaret tedbirlerini uygulamaya koymuştur. Bu düzenleme, Sırbistan menşeli birçok ürünün, gümrük vergisi ve miktar kısıtlaması olmaksızın Avrupa Birliği’ne ihraç edilmesine izin vermiştir. 2008 yılında ise Sırbistan ve AB, İstikrar ve Ortaklık Anlaşması ile ticaret ve ticaretle ilgili konular üzerine geçici bir anlaşma imzalamıştır. Bu anlaşma uyarınca Sırbistan’ın, AB’ye ihraç ettiği sanayi mallarının çoğu için gümrük tarifeleri kaldırılmıştır. Bazı tarım ürünleri (sığır eti, şeker, şarap vb.) üzerindeki kısıtlamalar ise devam etmektedir. Özetle, Sırbistan ve AB arasında, TürkiyeAB Gümrük Birliğine benzer bir yapı tesis edilmiş ve birçok üründe gümrük vergileri kaldırılmıştır.

Sırbistan 2006 yılından bu yana CEFTA üyesidir. CEFTA; Sırbistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Bosna Hersek, Arnavutluk, Moldova ve Kosova dahil olmak üzere merkez ve güneydoğu Avrupa ülkeleri arasında çok taraflı bir serbest ticaret anlaşmasıdır. CEFTA’nın öncelikli hedefi, üyeleri arasında ticaret ve yatırımı kolaylaştırmak ve genişletmektir. Diğer taraftan, anlaşmaya göre Sırbistan’dan ihraç edilen ürünlerin hammaddesinde herhangi bir CEFTA üyesi ülke, AB üyesi ülke, İzlanda, Norveç, İsviçre, Lihtenştayn ve Türkiye menşeli ürün var ise Sırp menşeli olarak kabul edilir. Böylelikle, bu ürünler yeterli işleme tabi tutulması şartıyla Sırp menşei kazanır.

Sırbistan’dan EFTA üyesi ülkelere (İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn) ihracatta sanayi ürünlerinde gümrük vergisi kaldırılmıştır. Tarım ürünlerinin ticareti ise belirlenen ürünler için her bir EFTA üyesi ülke ile karşılıklı imtiyazlar sağlayan sözleşmelerle düzenlenmektedir.

Sırbistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU; Rusya, Kazakistan, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Ermenistan) ile olan anlaşması, Sırbistan’da üretilen, yani ülkede en az %51 katma değere sahip olan malların serbest ticaretine imkân tanımaktadır. Serbest Ticaret Anlaşmasının dışında tutulan ürünlerin listesi ise yıllık olarak gözden geçirilmektedir.

ABD, Aralık 2003’te Sırbistan ile normal ticari ilişkilerine geri dönmüştür. (En Çok Kayrılan Ülke Kuralı-MFN) Bu durum, Sırp firmalar için ABD pazarına erişimi kolaylaştırmıştır. 2005 yılında ise ABD hükümeti, Sırbistan’ı, ABD pazarına gümrüksüz erişim sağlayan bir program olan ABD Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nin (GTS) bir yararlanıcısı olarak belirlemiştir. Bu kapsamda, her yıl belirlenen dar kapsamlı bir liste için vergiler kaldırılmaktadır.

Sırbistan, Kuzey Makedonya ve Arnavutluk’un üye olduğu Açık Balkan Girişimi, batı Balkan ülkelerinin bölgesel düzeyde ekonomik birliği sağlaması amacıyla oluşturulmuş olup söz konusu Girişim ile işgücünün ve malların serbest dolaşımı da hedeflenmektedir. Bu çerçevede, 3 / 37 1 Ocak 2023 itibarıyla söz konusu üç ülke arasında malların serbest dolaşımı uygulaması başlatılmıştır.

Sırbistan Pazar Bilgileri 2023