Enerji

Enerji kaynaklarının %75’inin fosil yakıtlardan oluştuğu Sırbistan açısından mevcut duruma bakıldığında fosil yakıtlara bağımlılığı yüksek, enerji verimliliği düşük ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kısıtlı kullanan bir ülke görülmektedir. Ancak AB’nin 2050 yılında karbon-nötr ilk kıta olma yönünde kapsamlı yeşil dönüşüm hedeflerini açıklamasının ardından, iklim değişikliği ile mücadele alanında Sırbistan’daki politikalar da bu eksende ivme kazanmıştır. Bununla birlikte, AB üyelik sürecinde çevre müktesabatına uyum çerçevesinde 2021 yılında çevre ve iklim değişikliği (27. fasıl) ile enerji (15. fasıl) fasılları açılmış olan Sırbistan, aynı zamanda Paris Anlaşması, Sofya Deklarasyonu gibi uluslararası anlaşmalara taraftır. Ayrıca, ulusal düzeydeki strateji belgelerinde de fosil yakıtlara bağımlılığı azaltma, yeşil büyüme modeline odaklanma, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarını arttırma gibi hedefler yer almaktadır.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrasında Avrupa Birliği yaptırımları nedeniyle Sırbistan’ın ham petrol ve doğalgaza erişimindeki belirsizlikler, enerji bağımlılığını azaltma konusunu ülke gündeminde ön sıralara taşımış olup Sırbistan Hükümeti, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, enerji verimliliği ve enerji depolama konularına odaklanarak sürdürülebilir fiyatlarla enerji kaynaklarına kesintisiz erişimi amaçlamaktadır.

Enerji Kanunu ile Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı Kanunu uyarınca; küçük tesisler (güneş santralleri için 500 kW altında, rüzgar santrallari için ise 3mW altındaki tesisler) ile ticari olmayan inovasyon odaklı projeler için uzun süreli alım garantisi (feed-in tariff system) sunulmakta ve alım garantisi fiyatları ihale sistemi ile belirlenmektedir. Bununla birlikte, daha büyük yatırımlar için ise market premium modeli uygulanmaktadır. Bu model, elektrik piyasasındaki fiyata ilave bir ödeme şeklinde tasarlanmış olup ilave ödeme veya elektrik satış fiyatı, ihale yöntemi ile belirlenmekte olup ihalenin başlangıç fiyatı (maksimum fiyat) ise Sırbistan Enerji Ajansı tarafından belirlenmektedir. Ancak, yeni mevzuatların yayımlanması akabinde henüz ihale gerçekleşmemiştir.

 Bu çerçevede, Sırbistan’ın yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve depolanması ile enerjinin dijitalleşmesi konularında ülkemiz ihracatçıları ve yatırımcıları açısından önemli fırsatlar barındırdığı değerlendirilmektedir.